Artificial Intelligence
Kunst illustreert fundamentele verschuivingen door AI
Ai-da: robotkunstenaar
Sinds kort is de kunstwereld een bijzondere kunstenares rijker: Ai-da. Met haar korte bob en moderne kleding zou ze in een menigte nauwelijks opvallen, maar haar robotarm verraadt dat ze geen gewoon mens is. Ai-da is ’s werelds eerste robotkunstenaar. Uitgerust met camera’s in haar ogen, zelflerende algoritmes en een mechanische arm weet ze prachtige schilderijen, gedichten en zelfs sculpturen te creëren. In november 2024 werd een van haar werken geveild voor meer dan één miljoen dollar. Een bijzonder moment: nooit eerder werd een kunstwerk gemaakt door een robot niet alleen erkend als kunst, maar ook geveild voor dezelfde prijs als werken van menselijke kunstenaars.
Kunst: kunstmatig of echt?
Er zijn ook AI-kunstenaars die volledig digitaal te werk gaan. Generative Adversarial Networks, (GANs) worden vaak ingezet. Dit zijn twee AI-systemen die elkaar uitdagen: de generator en de discriminator. De generator creëert en de discriminator beoordeelt of de output echt of nep lijkt. Op basis van de feedback van de discriminator, past de generator het werk aan. Uiteindelijk is de output zó overtuigend dat de discriminator geen verschil met de werkelijkheid ziet. De ontstane kunstmatige beelden, teksten en muziek zijn zo niet van menselijke creaties te onderscheiden. Zo komen de begrippen echt en nep heel dicht bij elkaar te liggen.
Bedreiging of hulpmiddel?
De ontwikkeling met GANs stelt nog een vraag: wie is de échte maker? Is dat het model? De programmeur? De gebruiker? Nu wordt het werk van kunstenaars gebruikt om de AI-modellen te trainen. Vaak ongevraagd. Toch zien veel creatievelingen AI niet als bedreiging, maar als een hulpmiddel in het creatieve proces. Zo wordt AI op dit moment door modeontwerpers gebruikt bij het ontwerpen van nieuwe patronen en laten schrijvers AI een verhaallijn schetsen voor hun nieuwste boek. De ontwikkeling in AI herdefinieert van oudsher heldere scheidslijnen. De uitwerking daarvan in de kunst dwingt ons ook om over zulke verschuivingen na te denken. En dat is precies wat er binnen a.s.r. gebeurt.
